In oktober heeft het kabinet met een tijdelijke wijziging het afsluitbeleid aangescherpt om kleinverbruikers van energie tijdens de winterperiode beter te beschermen tegen afsluiting bij betalingsproblemen. Deze aanscherping heeft in het vierde kwartaal van 2022 geleid tot een daling van het aantal afsluitingen met 68% ten opzichte van een kwartaal eerder. Om deze reden willen ministers Jetten en Schouten de effectieve elementen uit het aangescherpte beleid ook na 1 april 2023 voortzetten, zodat kleinverbruikers van energie structureel beter worden beschermd tegen afsluiting bij betalingsproblemen.
Het tijdelijk aangescherpte afsluitbeleid dat sinds oktober van kracht is en op 1 april afloopt legt extra verplichtingen op aan de energieleverancier voordat in een uiterste geval mag worden overgegaan tot afsluiting van energie. Zo heeft de energieleverancier een inspanningsverplichting om persoonlijk contact te leggen met de consument, waarbij de leverancier moet kunnen aantonen dat op verschillende momenten en manieren contact is gezocht met de consument. Daarnaast is de leverancier verplicht om te wijzen op de mogelijkheden voor schuldhulpverlening, moet ten minste drie keer een schriftelijke betalingsherinnering met een nakomingstermijn van minstens veertien dagen worden verstuurd en is de leverancier verplicht om een redelijke en passende betalingsregeling aan te bieden om het aflossen van de rekening in de tijd te kunnen spreiden.
In het voorgenomen afsluitbeleid blijft afsluiten mogelijk in het geval van aantoonbaar misbruik, fraude of veiligheidsrisico’s. Indien er sprake is van wanbetaling is afsluiten alleen mogelijk als allerlaatste stap. Deze stap mag pas worden gezet als sprake is van de volgende vier punten:
Hierdoor wordt de positie van de consument versterkt en geldt een belangrijke mate van bescherming. Tegelijkertijd blijft er een verantwoordelijkheid voor de consument om te werken aan een oplossing bij betalingsproblemen. In het geval van betalingsproblemen is het nu al een vereiste dat de gemeente tijdig op de hoogte is gebracht. In het voorgenomen beleid moet de leverancier straks ook aan de gemeente melden als de leverancier van plan is het contract wegens wanbetaling te ontbinden.
Het aangescherpte afsluitbeleid biedt extra bescherming tegen afsluiting. Dat neemt echter niet weg dat onderliggende schulden kunnen blijven bestaan. Het kabinet vindt het van belang om oplopende schuldenlast zoveel mogelijk te voorkomen en werkt hieraan met de aanpak geldzorgen, armoede en schulden onder leiding van de minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen. Daarnaast blijft het belangrijk dat consumenten op tijd de juiste instanties weten te vinden als er betalingsproblemen dreigen, zodat tijdig hulp kan worden geboden. De gemeentelijke schuldhulpverlening speelt daarbij een belangrijke rol. Ook Geldfit kan de consument verder op weg helpen bij betalingsproblemen via geldfit.nl of 0800-8115. Tot slot kan tot 1 mei 2023 een beroep gedaan worden op het Tijdelijk noodfonds Energie. Door deze combinatie van maatregelen krijgt de consument meer ruimte, hulp en tijd om betalingsproblemen te voorkomen of op te lossen.