Mensen in de bijstand moeten jaarlijks tot 1200 euro aan giften kunnen ontvangen zonder dat ze gekort worden op hun uitkering. De Tweede Kamer heeft een voorstel van de SP, ChristenUnie, GroenLinks en de PvdA hiertoe gesteund. De kwestie kwam recent groot in het nieuws, omdat een vrouw uit Wijdemeren duizenden euro’s aan ontvangen bijstandsuitkering moest terugbetalen toen bleek dat haar moeder regelmatig boodschappen voor haar deed.
Mensen die een bijstandsuitkering ontvangen, mogen daar bovenop niet zomaar veel giften of geld ontvangen. Het idee is dat mensen anders geen recht hebben op de ondersteuning, maar volgens de Kamer laat de zaak in Wijdemeren (ook wel “boodschappengate” genoemd) zien dat de regels soms erg hard uitpakken. “Deze fraudejacht op mensen met een uitkering heeft veel weg van een toeslagenaffaire 2.0”, zegt SP-Kamerlid Jasper van Dijk. “Ook hier zien we dat de overheid zich opstelt als een genadeloze machine zonder enig gevoel voor de menselijke maat.”
De bijstandsregels gelden landelijk, maar de gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering hiervan. Daardoor verschilt het beleid per gemeente. De gemeente Amsterdam staat al giften tot 1200 euro toe, terwijl de gemeente Wijdemeren juist zei volgens de wet te hebben gehandeld. De Kamer wil dat daar een einde aan komt en vraagt om één landelijke regel.
Volgens de Kamer moet de wet “uitgaan van vertrouwen in plaats van wantrouwen”. Daarom nam de Kamer donderdagavond ook een motie aan om de Participatiewet, waarin de regels rond uitkeringen zijn vastgelegd, te hervormen. Ook daarbij moet “vertrouwen de basis” zijn, en gemeenten moeten meer rekening kunnen houden met de specifieke situatie van individuele gevallen. Het kabinet moet met voorstellen komen voor manieren waarop de Participatiewet verbeterd kan worden, nog voor de formatie. Zo kunnen partijen die na de verkiezingen een kabinet vormen ermee aan de slag gaan.